"Żydzi na Warmii" powiększą Biblioteczkę Świętej Warmii

Biblioteczka Świętej Warmii powiększy się o kolejną, piątą już książkę. Do druku oddaliśmy właśnie publikację "Żydzi na Warmii" autorstwa Joanny Wańkowskiej-Sobiesiak. W tej wydawniczej drodze wspierali nas: Fundacja Most The Most, Powiat Olsztyński, Gmina Barczewo i prof. Ruth Leiserowitz z Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie.

 "Nie sposób chyba myśleć o Warmii inaczej, jak o tyglu kulturowym. Przez wieki obok siebie żyli tu przedstawiciele wielu nacji i wielu religii. Bez względu na swoje pochodzenie i Boga, w którego wierzyli, byli sąsiadami.

Tak było też w Barczewie. Żydzi trudnili się tu handlem lub produkcją cygar i octu. Warmiacy cenili ich za działalność charytatywną oraz uprzejmość, z sympatią mówiąc o nich ,,nasze katolickie Żydy”. Przez pierwsze lata należeli do gminy żydowskiej w Olsztynie, a z czasem postawili własny drewniany dom modlitwy, a później murowaną synagogę. Pełniła ona nie tylko funkcje modlitewne, ale była też miejscem zgromadzeń, prowadzenia interesów i dyskusji nad bieżącymi sprawami wspólnoty, schronieniem dla podróżnych i potrzebujących, a niekiedy także więzieniem dla opornych członków gminy żydowskiej.

Ideologia nazistowska szerząca się od początku XX wieku przyniosła Żydom wiele cierpień i osobistych tragedii. W 1937 roku Torę owiniętą w tałes ukryto na barczewskim kirkucie, a synagogę sprzedano. Dzięki temu „noc kryształowa” nie naruszyła byłej bożnicy. Mury synagogi ocalały z pożogi wojennej, stając się jedynym zabytkiem sakralnej architektury żydowskiej na terenie Warmii. Obecnie funkcjonuje w Barczewie – „mieście wielu kultur” jako galeria sztuki, stając się pomostem łączącym historię mieszkańców Warmii. Dla przyszłych pokoleń i zgodnego jutra."

Krystyna Szter, kuratorka Powiatowej Galerii Sztuki SYNAGOGA w Barczewie